การบัญชีธุรกิจรับเหมาก่อสร้าง (ตอน 1)

โดยส่วนใหญ่เราจะคุ้นเคยกับบัญชีธุรกิจซื้อมาขายไป บทความนี้เรามาทำความรู้จักกับการบัญชีสำหรับธุรกิจรับเหมาก่อสร้างกัน สำหรับการดำเนินงานตามสัญญาก่อสร้างของกิจการรับเหมาก่อสร้างมักมีวันเริ่มต้นงานก่อสร้าง และวันสิ้นสุดงานก่อสร้างอยู่ต่างงวดบัญชีกัน ดังนั้น การรับรู้รายได้และต้นทุนงานก่อสร้างในแต่ละงวดบัญชีต้องปฏิบัติตามเกณฑ์การรับรู้รายการของแม่บทการบัญชี (ปรับปรุง 2552) และมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 11 (ปรับปรุง 2552) โดยพิจารณาจากความน่าเชื่อถือในการประมาณผลของงานก่อสร้าง เมื่อกิจการสามารถประมาณผลของงานก่อสร้างได้อย่างน่าเชื่อถือ กิจการต้องรับรู้รายได้และต้นทุนงานก่อสร้างของสัญญาเป็นรายได้และค่าใช้จ่ายเข้างบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ โดยอ้างอิงกับขั้นความสำเร็จของงานก่อสร้าง ณ วันสิ้นรอบระยะเวลารายงงาน แต่ถ้าไม่สามารถประมาณผลของงานก่อสร้างได้อย่างน่าเชื่อถือ ต้องรับรู้รายได้ไม่เกินกว่าต้นทุนค่าก่อสร้างที่เกิดขึ้น และมีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ที่จะได้รับต้นทุนนั้นคืน โดยต้องรับรู้ต้นทุนค่าก่อสร้างที่เกิดขึ้นในระหว่างงวดเป็นค่าใช้จ่าย และรับรู้ผลขาดทุนที่คาดว่าจะเกิดขึ้นเป็นค่าใช้จ่ายทันที

มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 11 (ปรับปรุง 2552) เรื่องสัญญางานก่อสร้าง ซึ่งถือปฏิบัติกับงบการเงินในหรือหลัง 1 มกราคม 2554 เป็นต้นไป กำหนดว่า สัญญาก่อสร้าง (Construction Contract) หมายถึง สัญญาที่ทำขึ้นโดยเฉพาะเพื่อก่อสร้างทรัพย์สินรายการเดียว เช่น สะพาน เขื่อน เป็นต้น หรือก่อสร้างสินทรัพย์หลายรายการซึ่งสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด หรือต้องพึ่งพากันในการออกแบบเทคโนโลยีและหน้าที่ หรือวัตถุประสงค์การใช้ขึ้นสุดท้าย เช่น สัญญาก่อสร้างโรงงานและอุปกรณ์หลายรายการที่มีความซับซ้อน เป็นต้น และรวมถึงสัญญาการให้บริการที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการก่อสร้างสินทรัพย์ สัญญาซ่อมบำรุง รื้อถอนทรัพย์สินและฟื้นฟูสภาพแวดล้อมภายหลังรื้อถอนทรัพย์สิน
ประเภทงานก่อสร้าง โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ
1.งานก่อสร้างอาคาร
เป็นงานก่อสร้างที่ครอบคลุมตั้งแต่ งานวางผังก่อสร้าง งานเสาเข็ม งานฐานรากของอาคาร โครงสร้างของอาคารโดยทั่วไป งานมีหลายขั้นตอนจำเป็นต้องหาผู้รับเหมาช่วง (Sub Contract) ที่มีความชำนาญเฉพาะด้าน เช่น งานเสาเข็ม เป็นต้น
2.งานระบบ
เป็นงานรับเหมาระบบไฟฟ้า เครื่องปรับอากาศ น้ำประปา สุขภัณฑ์ต่างๆ ซึ่งเป็นงานที่ต้องมีความชำนาญเฉพาะด้าน และต้องดำเนินการควบคุมไปกับงานก่อสร้างอาคาร
3.งานตกแต่งอาคาร
เป็นงานรับเหมาตกแต่งอาคาร ครอบคลุมถึงงานเฟอร์นิเจอร์ งานนี้ส่วนใหญ่ต้องอาศัยมัณฑนากร เป็นผู้ออกแบบและควบคุมงาน และจะเริ่มดำเนินการตั้งแต่งานก่อสร้างอาคารและงานระบบ ถือเป็นงานสุดท้ายก่อนที่ผู้ว่าจ้างหรือเจ้าของอาคารจะใช้ประโยชน์จากอาคาร
4.งานโยธา (Civil Work)
เป็นงานรับเหมาก่อสร้างถนน ทางด่วน รถไฟ สะพานเขื่อน ฯลฯ โดยส่วนใหญ่จะเรียกว่า In-Fra Structure

ประเภทของงานสัญญางานก่อสร้าง
1. สัญญาราคาคงที่ (Fixed Price Contract) หมายถึงสัญญาที่ระบุราคาของงานก่อสร้างที่ตกลงกันไว้เป็นราคารวมคงที่หรืออัตราคงที่ต่อหน่วยของผลผลิต บางกรณีอัตราที่ตกลงกันอาจขึ้นอยู่กับการเปลี่ยนแปลงของต้นทุนตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในสัญญา เช่น รับก่อสร้างบ้าน 5 หลัง ในอัตราหลังละ 1,000,000 บาท ทำสัญญาก่อสร้าง 5 หลัง เป็นราคารวม 5,000,000 บาท เป็นต้น
2. สัญญาต้นทุนบวกส่วนเพิ่ม (Cost Plus Contract) หมายถึง สัญญาที่ระบุราคาของงานก่อสร้างไว้เป็นมูลค่าเท่ากับผลรวมของต้นทุนงานก่อสร้างบวกกำไรตามที่ต้องการ โดยอาจกำหนดกำไรที่ต้องการเป็นจำนวนเงินที่คงที่หรือเป็นอัตราร้อยละของต้นทุน เช่น กำหนดกำไรที่ต้องการไว้ 1,000,000 บาท หรือ 10% ของต้นทุนงานก่อสร้าง ถ้าต้นทุนค่าก่อสร้างอาคาร 10,000,000 บาท ดังนั้นสัญญาก่อสร้างจะระบุราคาไว้เท่ากับ 11,000,000 บาท

ปล.ตอน 2 กำลังตามมาติดๆ ค่ะ รอติดตาม