วงจรบัญชีสำหรับกิจการก่อสร้าง (ตอน2)

วงจรบัญชีสำหรับกิจการก่อสร้าง

ตามมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 11 (ปรับปรุง 2552) กำหนดไว้ว่า เมื่อกิจการสามารถประมาณผลของงานก่อสร้างตามสัญญาได้อย่างน่าเชื่อถือ กิจการต้องรับรู้รายได้ก่อสร้างและต้นทุนก่อสร้างเป็นรายได้และค่าใช้จ่าย  โดยอ้างอิงกับขั้นความสำเร็จของงานก่อสร้าง ณ วันสิ้นรอบระยะเวลารายงาน  ตามวิธีอัตราส่วนของงานที่ทำเสร็จ (Percentage of completion)  ถ้างานก่อสร้างที่มีระยะเวลานานกว่ารอบบัญชี มักจะดูความสำเร็จตามที่ทำจริงของงานก่อสร้าง  ทีนี้มารู้ความหมายส่วนที่เกี่ยวข้องกับงานบัญชีก่อสร้าง ว่ามีรายการอะไรบ้าง

การวัดมูลค่าของรายได้งานก่อสร้าง  หมายถึง  การวัดอัตราส่วนของงานที่ทำเสร็จ หรือขั้นความสำเร็จของงานตามสัญญา และการวัดมูลค่าของรายได้อาจเพิ่มขึ้นหรือลดลง ขึ้นอยู่กับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในอนาคต เช่น ผู้ว่าจ้างตกลงดัดแปลงงาน  แก้ไขแบบแปลนก่อสร้าง หรืออาจมีเหตุการณ์ที่กิจการส่งงานล่าช้าเป็นเหตุให้ต้องจ่ายค่าปรับที่เกิดจากการปฏิบัติงานก่อสร้างล่าช้าไม่เสร็จตามสัญญาทำให้รายได้ลดลง  แต่ถ้าเหตุของความล่าช้าไม่ได้เกิดจากกิจการ เช่น ก่อสร้างไปแล้วไปติดอุปสรรค ก็ทำหนังสือขอสงวนสิทธิ์แจ้งหยุดงานไว้ก่อน แล้วเมื่อหน้างานพร้อม ก็ขอเริ่มงานใหม่ แล้วก็ขอขยายอายุสัญญา อย่างนี้ก็ไม่ส่งผลต่อรายได้ก่อสร้าง  เป็นต้น

รายได้ค่าก่อสร้าง (Contract Revenue) หมายถึง  การรับรู้รายได้โดยอิงกับขั้นความสำเร็จของงานก่อสร้างตามสัญญา โดยวัดจากผลงานก่อสร้างที่ทำได้จริง และจำนวนรายได้ตามที่ตกลงกันเมื่อเริ่มทำสัญญาก่อสร้างกัน วิธีการบัญชีกิจการจะต้องรับรู้รายได้ก่อสร้างเป็นรายได้ในกำไรหรือขาดทุนในงวดบัญชีที่ทำการก่อสร้าง การรับรู้รายได้ให้รับรู้ไม่เกินอัตราส่วนที่ของงานที่ทำเสร็จ  หากกิจการรับเงินล่วงหน้าเกินกว่าอัตราส่วนของงานที่ทำเสร็จให้บันทึกเป็นเงินรับล่วงหน้าจากผู้ว่าจ้าง  จนกว่าจะมีการส่งมอบงานหรือทรัพย์สินเรียบร้อยแล้ว จึงให้รับรู้จำนวนเงินดังกล่าวเป็นรายได้ทั้งจำนวน

ต้นทุนค่าก่อสร้าง (Contract Cost)  หมายถึง ต้นทุนที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับงานก่อสร้างตามสัญญา หรือ ต้นทุนค่าก่อสร้างสินทรัพย์ คือ ค่าวัสดุอุปกรณ์ก่อสร้าง ค่าแรงงาน ค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์ก่อสร้าง ค่าเช่าเครื่องจักรที่ใช้ในการก่อสร้าง  ค่าเช่าอุปกรณ์ที่ใช้ก่อสร้าง ค่าเขียนแบบ ค่าเบี้ยประกันภัยก่อสร้าง ดอกเบี้ยจากการกู้ยืมเพื่องานก่อสร้าง ค่าดำเนินงานทั่วไป   ค่าชดเชยค่าเสียหายบุคคลที่สาม เช่นระหว่างทำงานไปทำให้ทรัพย์สินบุคคลที่อยู่ใกล้ๆ ได้รับความเสียหาย  และถ้ามีต้นทุนที่เกิดขึ้นซึ่งเกี่ยวข้องกับกิจกรรมก่อสร้างที่ต้องทำในอนาคต (วัสดุอุปกรณ์ที่ซื้อมาตามบัญชีแสดงปริมาณวัสดุ และปริมาณแรงงานประกอบกับราคาที่ใช้ในการก่อสร้าง หรือ “BOQ” ) ให้ถือต้นทุนนี้ว่าเป็นต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง เป็นต้น

เมื่อได้งานสิ่งที่ต้องเตรียมคือ

1. ออกรหัสงาน แต่ละงานเพื่อควบคุมต้นทุนงานและรายได้ สะดวกในการเรียกดูข้อมูล
2. ทำประมาณการต้นทุนกำไรขั้นต้น (จาก BOQ)
3. เปิดแฟ้มโดยแยกตามรหัสงาน/ชื่องาน เพื่อเก็บเอกสารที่เกี่ยวข้องทั้งหมด ทำดัชนีขั้นไว้ เช่น ส่วนหนังสือออก  หนังสือเข้า  รายงานการประชุม  หนังสือส่งมอบงานกับใบแจ้งหนี้  สำเนาคู่สัญญากับผู้ว่าจ้าง สำเนาคู่สัญญากับผู้รับเหมา  เป็นต้น